Gruut Bruin

De gruutbieren zijn gebrouwen op basis van (hoofdzakelijk) gerstemout maar bevatten geen hop, maar gruit of gruut, de oorspronkelijke kruiden die het bier zijn typische smaak moesten geven in de Middeleeuwen.  Daarbij werd niet alleen gezocht naar een (hopvervangende) bitterheid en andere smaak- en geurcomponenten, maar ook naar bewaarcapaciteit. Hop werd vanaf de 13e eeuw gebruikt als alternatief kruid in een bierbereiding. Het toenmalige bier werd vooral op smaak gebracht met kruiden, ‘Gruyt of Gruut’ genoemd. De samenstelling van de kruiden was verschillend van streek tot streek en het was de landsheer die het mengsel kende en daarop taks of accijns vroeg.  Waar men nu taksen heft op de hoeveelheid bier en het alcoholpercentage, werden er vroeger taksen geheven op de gruut-kruiden.  De gruuten waren ook de betaaleenheid ten tijde van Keizer Karel. Men had enkele, gewone en dubbele munten. Na het verdwijnen van de Gruut-kruiden bleven de munten in omloop als betaaleenheid. De Gruutbrouwerij gebruikt de Gruutmunt als logo van de brouwerij.
Pas later in de middeleeuwen werd hop toegevoegd aan bier. De voordelen van de Gruutkruiden volgens de Gentse Gruutbrouwerij zijn
-Onderdrukt ouderdomsverschijnselen en gaat vermoeidheid tegen
-Verhoogt het libido en de vruchtbaarheid
-Bevordert menstruatie en bloedcirculatie
-Verlaagt de bloeddruk
-Gaat diabetes tegen

Voor hop gelden dan weer volgende zaken
-Hop is een goede schuim stabilisator
-Hop is urineafdrijvend.
-Hop verlengt de houdbaarheid van het bier
-Hop is een natuurlijk kalmeringsmiddel en helpt tegen slaapstoornissen
-Hop bevat bitterstoffen die de doordringbaarheid verbeteren (volgens de brochure van Gruutbrouwerij, wat er ze ook mee mogen bedoelen?)

Nadelen van hop zijn :
-Het versterkt klinische depressies
-Libido van de man kan worden verminderd
-Borstvorming treedt op.

De Gentse Stadsbrouwerij Gruut werd opgericht in 2009 door brouwingenieur Annick De Splenter, telg van een brouwersfamilie.

Om de bitterheid, bewaarbaarheid en andere smaak- en geurcomponenten van hop te vervangen, moest heel wat onderzoek gedaan worden naar een geschikte kruidensamenstelling. Hierbij kon men rekenen op subsidie uit een Vlaams innovatiefonds. Je kunt tijdens een degustatie in het Gentse café op de Huidevettershoek 10 in Gent, de brouwerij in werking zien. 

De kleine brouwinstallatie samen met de gisttanks en lagertanks, bevindt zich in hetzelfde gebouw als de gelagzaal en heeft een capaciteit om 5 hectoliter Gruut te brouwen. Deze productie is genoeg voor de brasserie zelf en voor enkele cafés in het Gentse. De grotere volumes, onder meer voor export naar Amerika, worden gebrouwen bij brouwerij Bavik te Bavikhove. Daar worden ze ook gebotteld.

Er zijn vijf varianten: een witbier (5%), een blonde, een amber, een bruine en Inferno.

De precieze samenstelling van het gruit dat deze brouwer gebruikt kennen we niet. Ook bij een bezoek aan de brouwerij wilde de brouwmeester deze geheimen niet prijsgeven.

Oud-voorzitter van de octrooiraad D. Doorman heeft in 1955 een boekje geschreven met de titel "De Middeleeuwse Brouwerij en de Gruit" . Volgens Doorman bestond gruit meestal uit de volgende componenten: gagel, mengsel van harsen, serpentijn, laurier, (moeras)rozemarijn, salie, duizendblad, koriander, sinaasappel en citroenschil.  Andere bronnen spreken ook over ijzerkruid, gember en jasmijn.
Omdat gruytbieren erg gevoelig waren voor bederf, onderging het bier dikwijls een rijping op eikenhouten vaten waarbij het deels verzuurde en fruitige aroma's ontwikkelde. Dat lang gerijpte bier werd vervolgens versneden met het jonge bier.

De reden waarom men in de kloosters en abdijen het gruyt ging vervangen door hop was niet enkel omwille van de betere bewaarbaarheid en bitterheid van het bier maar omdat men veronderstelde dat de gebruikte kruiden van het gruyt sensueel opwekkende eigenschappen werden toebedacht. Van hop wist men daarentegen dat het meer bedwelmend en libidokalmerend werkte en zo kon men de ongewenste lust van  de paters die veel bier dronken, bedwingen.
Er is nog een tweede reden waarom we het Gruutbier een typisch sensueel bier noemen.

Als je het glas op de bierkaartjes plaatst, krijg je een anamorfose. Een anamorfose is een vertekende afbeelding, die er slechts gezien vanuit een bepaalde hoek of onder bepaalde optische voorwaarden realistisch uitziet. Als je het glas op 2 bierkaartjes plaatst, krijg je, in een weerspiegelend rechthoek op het glas een anamorfose te zien.
Het is een oude techniek uit de Middeleeuwen om erotische scènes te bekijken. In dit geval een bevallige dame, hoewel wij zelf bij een bezoek aan de brouwerij toch enkel maar een palmboom konden ontwaren.

In het brouwerijcafé kan je overigens ook boterhammen met echte Gruutkaas en Gruutgerijpte hesp krijgen. De porties waren  omvangrijk.

Gruut Bruin is een cuvée, met een vlot aangenaam zacht begin en een nooit geproefde blijvende, bijzondere nasmaak, komende van een variatie van nootsoorten.