Artisjokken

De artisjok (Cynara cardunculus var. scolymus) is een plant uit de composietenfamilie (Asteraceae). De plant heeft bloemen in hoofdjes en puntige omwindselbladeren. De plant heeft prikkelbare meeldraden: bij aanraking met bijvoorbeeld een bijentong of -poot trekken de helmdraden zich samen en komt er een snuifje wit stuifmeel vrij uit de helmknoppen. De vlezige schutbladeren van de gesloten bloemknop worden als groente gegeten. Voor deze teelt worden stekelloze planten gebruikt, die vegetatief vermeerderd worden. In Nederland valt de oogst van de nog gesloten bloemknoppen in de maanden augustus en september. (https://nl.wikipedia.org/wiki/Artisjok)

Rembert Dodoens, een wetenschapper uit de 16e eeuw, die als geneesheer werkte aan het Weense hof, schreef over zinneprikkelende eigenschappen van artisjok. In de 16e eeuw werd het voor vrouwen niet raadzaam geacht om artisjok te eten maar wel voor mannen. Het was namelijk een afrodisiacum en die moet je immers niet teveel aan vrouwen geven, je weet nooit wat daar van komt, schreef men toen.

Catharina de’ Medici raakte in de zestiende eeuw ongewild in een schandaal verwikkeld toen zij een artisjok at. Het strippen van de artisjok, het gekookte blaadje dopen in een gekruide mayonaise en die vervolgens met de tanden afschrapen, werd aanzien als een seksuele handeling en door haar tijdgenoten als ‘sletterig gedrag’ bestempeld.  Catherina liet het echter niet aan haar hart komen en haar echtgenoot Hendrik evenmin. (Van Killegem & Verplancke, 2007)
Het plezier wat een artisjok kan brengen geldt toch vooral voor de gezondheidsvoordelen in de vorm van voedingsstoffen. In de fytotherapie,  een wetenschappelijk onderbouwde kruidengeneeskunde, wordt de artisjok nog steeds als afrodisiacum gebruikt. (www.mens-en-gezondheid.infonu.nl)

De Fransen zweren bij het eten van artisjokken omdat die goed zijn voor relaties. Het stond volgens de Fransen bekend als een verwarmer van de ‘hete zones’. Wellicht zit het geheim door de bloemvorm van deze groente en de manier waarop ze wordt gegeten: de blaadjes van artisjokken worden er een voor een afgetrokken zodat het hart van de groente langzamerhand zichtbaar wordt.